Η Casa Brutale είναι ένα αρχιτεκτονικό πρότζεκτ των OPA που προκάλεσε αίσθηση παγκοσμίως στις αρχές Ιουλίου με τον δυναμισμό του σχεδιασμού της. Μια πανέμορφη κατοικία χτισμένη μέσα στο βράχο ενός γκρεμού, με θέα το Αιγαίο. Αυτό που την έκανε τόσο μοναδική ήταν ο «αέρινος» χαρακτήρας της.
Οι αρχιτέκτονες που την σχεδίασαν είναι οι Έλληνες Λαέρτης-Αντώνιος (Ando) Βασιλείου και Παντελής Καμπουρόπουλος. Ο Λαέρτης μένει στην πόλη Χαάρλεμ, κοντά στο Άμστερνταμ, όπου βρίσκεται και το γραφείο και ο Παντελής στην Ρόδο. Ίδρυσαν το ΟPA (Open Platform For Architecture – Ανοιχτή Πλατφόρμα για την Αρχιτεκτονική) το 2014 και η Casa Brutale αν και δεν είναι η πρώτη τους δουλειά είναι αυτή που τους έχει καταξιώσει περισσότερο.
Βγήκε στις αρχές Ιουλίου, κατά την διάρκεια του δημοψηφίσματος και των capital controls, κι έτσι στην Ελλάδα λίγοι την πήραν είδηση, στο εξωτερικό όμως πήραν τα καλύτερα σχόλια. «Τους 6 μήνες που σχεδιάζαμε την Casa Brutale αφιερώναμε τουλάχιστον μισή ώρα την ημέρα για να δούμε μην μας έχει πάρει κάποιος άλλος την ιδέα» λέει ο Λαέρτης.
«Μην έχει βγει πρώτος, διαφορετικά δεν θα υπήρχε λόγος να κάνουμε αυτή την υπερπροσπάθεια για να το βγάλουμε προς τα έξω. Και γενικά δεν είμαι καθόλου αισιόδοξος για το πώς η κρίση βοηθάει ή όχι στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα. Αυτός είναι ένας λόγος που αποφασίσαμε να βγάλουμε τη δημοσίευση τον Ιούλιο, αλλά έσκασε το δημοψήφισμα και κανείς δεν ασχολιόταν. Όλοι μιλούσαν για το ναι ή το όχι. Δεν συμμετείχα σε αυτό το κλίμα παράνοιας και γι’ αυτό είμαι αρκετά χαρούμενος. Το παρακολουθούσα, βέβαια, καθημερινά με όχι ιδιαίτερα ευχάριστα συναισθήματα. Το βγάλαμε στον αέρα παρόλα αυτά. Η Ελλάδα δεν κατάλαβε απολύτως τίποτα, αλλά κατάλαβε όλος ο υπόλοιπος κόσμος. Επέμεινα, παρόλα που διάφορα μπλογκ και δημιουργικές εταιρείες είχαν σηκώσει σημαίες λόγω της κατάστασης και δεν έκαναν δημοσιεύσεις. Σκεφτήκαμε να βγάλουμε το Casa Brutale για να δει κάτι πιο ευχάριστο. Και μας έπιασε και το πατριωτικό, επειδή ακούγαμε υπερβολικά πράγματα –μιλούσαν μέχρι και για εμφύλιο. Θέλαμε να δείξουμε ότι κάποιες ομάδες, κάποιοι Έλληνες, δεν τα παρατάνε, δεν αφήνουν το δημιουργικό κομμάτι να το πνίξει η κρίση και η πολιτική κατάσταση. Και φυσικά η Casa Brutale είχε όλα τα στοιχεία που φώναζαν Ελλάδα. Είχε μπλε, είχε θάλασσα, ήταν ένα σπίτι διακοπών σε μια ιδανική τοποθεσία και έτσι παρουσιάστηκε χωρίς εμείς να κάνουμε τίποτα. Και όλοι έγραφαν ότι είναι ο απόλυτος προορισμός, το απόλυτο σπίτι διακοπών. Και έγινε αυτό που κρυφά επιθυμούσαμε: να βγει κάτι όμορφο από την Ελλάδα και όχι μόνο κόσμος σε ουρές στα ATM. Γενικά έχει μεγάλη πέραση και πήραμε μια μεγάλη χαρά γενικότερα. Το ελπίζαμε αλλά δεν το περιμέναμε».
— Πώς το σκεφτήκατε;
Είχαμε την ιδέα να κάνουμε κάτι που θα ξεκινούσε αντίστροφα. Θέλαμε να πειραματιστούμε, δηλαδή. Συχνά στην αρχιτεκτονική υπάρχει ένας πελάτης που έχει ένα οικόπεδο και πλησιάζει έναν αρχιτέκτονα της προτίμησής του, τού αναθέτει το πρότζεκτ και τότε δημιουργείται το κτίριο. Αντίθετα εμείς θέλαμε να κάνουμε κάτι λίγο πιο γενικό, που θα μπορούσε να προσαρμοστεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Αρκεί βέβαια το περιβάλλον να τηρούσε τις προϋποθέσεις. Τον γκρεμό, την κλίση, τις οπτικές πηγές προς το Αιγαίο κατά προτίμηση. Είμαστε και οι δύο από τη Ρόδο. Έχουμε μεγαλώσει εκεί και έχουμε εμπνευστεί από το περιβάλλον της. Είναι ένα πάρα πολύ όμορφο νησί και έχει μεγάλες δυνατότητες και είναι κρίμα που δεν τις χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι Ροδίτες όσο θα μπορούσαν. Με βάση αυτές τις επιρροές άρχισε να σχεδιάζεται η Casa Brutale. Θέλαμε να φτιάξουμε ένα σπίτι για μας τους ίδιους, όπως φανταζόμαστε το ιδανικό σπίτι που θα κάναμε διακοπές. Μας αρέσει ο συνδυασμός με ξύλο με γυαλί όπως ακριβώς είναι το κτίριο και το κάναμε ακριβώς όπως το θέλαμε. Στην αρχή ήταν πάνω στο βράχο αλλά είχα ένα σχεδιαστικό απωθημένο να χώσω το κτίριο μέσα στη γη και να μην βλέπεις τίποτα. Με ιντρίγκαρε η ιδέα π.χ. να λες ‘ελάτε στο σπίτι μου για ένα πάρτι΄ και να πηγαίνεις και να μην βλέπεις τίποτα στον ορίζοντα παρά μόνο μία πλάκα και κάτι που μοιάζει σαν υπόγειο γκαράζ με τα ελληνικά δεδομένα. Να νομίζεις δηλαδή ότι είσαι στη μέση του πουθενά. Βέβαια, αν ήταν μόνο μια μπετόπλακα θα ήταν σαν καταφύγιο για βομβαρδισμούς του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Αν υπήρχε όμως μια πισίνα, τότε θα ήταν ένα πιο ενδιαφέρον κόνσεπτ. Όταν ετοιμάσαμε το πακέτο, το ανέβασα στο designboom με το οποίο έχω πολύ καλές σχέσεις και έχω διακριθεί δυο φορές σε διαγωνισμούς του παλιότερα. Το είχα όμως στείλει σε άλλα δύο σάιτ και δεν τους είπα τίποτα για exclusive αλλά φαίνεται ότι είδαν το ψωμί που είχε το κόνσεπτ και του έδωσαν άμεση προτεραιότητα. Το ανέβασα το βράδυ και το πρωί όταν ξύπνησα ήταν ήδη κεντρικό θέμα και έγινε ένα άμεσο viral και μέχρι τώρα που μιλάμε υπάρχουν 150.000 αναφορές στο google search σε 2 ώρες παγκοσμίως. Γύρω στις 17 σελίδες με σάιτ που το έχουν. Έχει κυκλοφορήσει πάρα πολύ.
— Το περίμενες ότι θα γίνει τόσο ντόρος;
Θέλαμε να βγει προς τα έξω στο ίντερνετ επειδή διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε να προσεγγίσουμε κάπως αλλιώς έναν υποψήφιο ενδιαφερόμενο. Θα μπορούσαμε να το δώσουμε σε μια μεγάλη κτηματομεσιτική εταιρεία που χειρίζεται τέτοια properties. Δεν το κάναμε επειδή υπήρχε ο φόβος να μας κλέψουν την ιδέα και να μας πάρουν τα δικαιώματα. Αν κάναμε μια συμφωνία που δεν τηρούνταν από την δικιά τους μεριά θα είχαμε μετά κάποια βάσανα που θα θέλαμε να αποφύγουμε. Το πρώτο πράγμα που θα κάναμε ήταν να δημοσιεύσουμε την ιδέα έτσι ώστε όλοι να ξέρουν ότι είναι δικιά μας. Άν βγουν μεθαύριο 35 κινέζικες ή ρώσικες κόπιες και χτιστούν πρώτα θα τους πω μπράβο πως το κάνατε και στέκει η ιδέα. Όσες φορές όμως και να το κοπιάρουν εμείς έχουμε πάρει το copyright οπότε θα ήμαστε σχετικά ικανοποιημένοι.
— Είναι όμως υλοποιήσιμο;
Είναι πάρα πολύ ισορροπημένο και δύσκολο πρότζεκτ αλλά ναι, μπορεί να χτιστεί. Παρόλο που πολλοί φωνάζουν ότι έχουμε τους σεισμούς και είναι αδύνατο. Δεν μπαίνω στον κόπο καν να απαντάω και πλέον να διαβάζω. Υπάρχουν πάρα πολλοί που τρολάρουν, που δεν έχουν ουδεμία γνώση και στηρίζονται στα δικά τους αισθητικά κριτήρια για να βγάλουν μια θεωρία που δεν στέκει. Μπορεί να γίνει όμως. Θα είναι δύσκολο και δεν θα είναι και φτηνό. Υπάρχει τρόπος να κόψεις τον βράχο χωρίς να δημιουργήσεις κατολίσθηση με την υδροκοπή, με μεγάλη πίεση το νερό κόβει σαν κοπίδι ή φαντάσου ένα γιαπωνέζικο ξίφος που ο βράχος μένει ακούνητος. Και μετά να το οριοθετήσεις και να το μπαζώσεις ώστε να μην γίνει μετέπειτα άλλη κατολίσθηση. Αν γίνει αυτό έχεις στην ουσία δημιουργήσει ένα κουτάκι, μια αγκαλιά έτσι ώστε να μην αλλάξει. Πώς είναι τα φράγματα στα ποτάμια; Έχεις δημιουργήσει αυτή την λεκάνη. Το μόνο που μπορεί να συμβεί είναι να υποστεί κατολίσθηση προς τα κάτω αλλά αυτό μπορεί να αποφευχθεί αν γίνει στο οικόπεδο πρώτα μια γεωλογική εξέταση. Αν δείξει ότι το έδαφος δεν έχει τέτοια προβλήματα, μπορείς να προχωρήσεις. Αν θέλεις να εμποδίσεις να γίνει και αυτό, τότε μπορείς να κάνεις αυτό που λέμε anchoring. Ο άλλος αντίλογος είναι με την πισίνα και το τζάμι που άμα γίνει σεισμός μπορείς να το φας στο κεφάλι σου. Δεν χρειάζεται να είναι τζάμι, μπορεί να είναι ακρυλικό που χρησιμοποιούν στα ενυδρεία. Είναι πολύ πιο ελαφρύ αλλά πολύ πιο ακριβό και πολύ πιο ελαστικό. Οπότε σε μια ενδεχόμενη σεισμική δόνηση λαμβάνει τις δονήσεις μπορεί να παραμορφωθεί και να επανέλθει στην αρχική του κατάσταση. Αυτά είναι τα δύο μεγάλα θέματα που προβλήματιζουν τον κόσμο. Αν λυθούν αυτά δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ήδη έχει γίνει μελέτη από μηχανικούς ώστε να υπάρχει μια λογική σε αυτό και να μην είναι μια φαντασίωση. Έχουμε ξεκινήσει με μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες σε Αγγλία και Γερμανία με διεθνές όνομα και τεχνογνωσία που θα μπορούν να βάλουν την σφραγίδα τους και να ελέγξουν επίσημα όλη την κατασκευή και κατά την διάρκεια της οικοδομής. Αν ολοκληρωθεί το πακέτο της προμελέτης που γίνεται από την ομάδα Arup Group Limited (engineering) & WT Partnership θα μπορέσουμε να το προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο αν έχει βρεθεί ο κατάλληλος σπόνσορας ή πελάτης και αγοράσει το πακέτο και με οδηγίες σαν τις οδηγίες του ικεα να κατασκευάσει το κτίριο αφού βρεθεί οικόπεδο που θα έχει ελεγχθεί.
— Θα ζούσες εκεί;
Προσωπικά δεν ξέρω αν θα ήθελα να μείνω για πάντα εκεί. Είναι σκληρό κτίριο αλλά ταυτόχρονα έχει αυτά τα γλυκά στοιχεία με το νερό και το φως με τη θέα που δημιουργούν μια ισορροπία ενδιαφέρουσα. Όπως το περιέγραψαν στο Fox News ότι είναι ‘ brutally beautiful’ και ήταν αυτό ακριβώς που θέλαμε να πετύχουμε να δημιουργεί ένα κοντράστ.
— Ποιοι είναι οι OPA; Και ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας;
Με τον Παντελή γνωριζόμαστε από το νηπιαγωγείο, από το 1988. Έχουμε μια μακροχρόνια φιλία που έχει διανθιστεί με πολλές συνεδρίες πλέον σε αυτή την ηλικία που βγαίνουμε και τιμάμε το ουίσκι. Η πλατφόρμα είναι μια χαμαλεόντια ομάδα που μεταλλάσσεται κάθε φορά ανάλογα με το πρότζεκτ με το οποίο ασχολούμαστε. Κάνουμε επαφές με τα άτομα που θέλουμε να συνεργαστούμε κάθε φορά. Δεν ήμαστε ένα γραφείο 4-5 επαγγελματιών οι οποίοι παραμένουμε σταθεροί. Είμαστε πιο freestyle να το πω. Η γυναίκα μου προσπαθεί να συνεισφέρει όποτε μπορεί με κείμενα ή δημοσιεύσεις. Δεν είναι όμως του χώρου, είναι ερευνήτρια. Την ενδιαφέρει όμως η αρχιτεκτονική. Από εκεί και πέρα υπάρχουν πολλοί αρχιτέκτονες που συνεργαζόμαστε. Το όνομα είναι λίγο σαν αρχιτεκτονικό αστείο. Επειδή OPA σημαίνει στα ολλανδικά παππούς αλλά υπάρχει και το OMA, ένα πολύ διάσημο αρχιτεκτονικό γραφείο της Ολλανδίας και στα ολλανδικά η λέξη σημαίνει γιαγιά. Αν είσαι αρχιτέκτονας πιάνεις αμέσως το νόημα. Μου αρέσει πάρα πολύ ο βιομηχανικός σχεδιασμός αυτοκινήτων και οτιδήποτε έχει τροχούς. Αυτό θα είναι και το επόμενο πρότζεκτ μας όταν ησυχάσουμε με την casa brutale και βγει κάτι. Θέλουμε να φτιάξουμε ένα μεταφορικό ποδήλατο. Εδώ πέρα υπάρχουν τα κανονικά ποδήλατα, τα αγωνιστικά και τα μεταφορικά που έχουν μια καρότσα που βάζεις τα παιδιά σου μέσα, βάζεις καθίσματα μωρού, βάζεις μέσα καφάσια μπύρες ή οτιδήποτε. Είναι αρκετά άχαρα αλλά θέλουμε να φτιάξουμε κάτι πιο ωραίο, πιο κουλ. Κάτι που να είναι εφάμιλλο και αντίστοιχο της casa brutale.
— Πώς βλέπεις την κατάσταση γενικά;
Ήταν ένας από τους λόγους που έφυγα προσωπικά από την Ελλάδα. Η κατάσταση δεν είναι καλή αλλά δεν είναι και πουθενά καλή. Αν δεν γινόταν αυτός ο θόρυβος με την Casa Brutale δεν ξέρω αν θα είχαμε τουλάχιστον μια αισιοδοξία για το μέλλον. Θα μπορούσαμε να συνεχίζουμε να βγάζουμε πρότζεκτ και συμμετέχουμε σε διαγωνισμούς. Στους διαγωνισμούς μπορεί να παίρνεις μέρος αλλά δεν σημαίνει ότι μπορείς να πληρώσεις και το νοίκι. Αν δεν ενδιαφερθεί κάποιος πελάτης, δεν κινείται η κατάσταση διαφορετικά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι μόνο η κρίση, είναι και τα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία σκοτώνουν τον ελεύθερο επαγγελματία. Είναι ανήθικο αυτά που έχουμε να πληρώσουμε. Ενδεχομένως πρέπει να πληρωθούν οι μισθοί αλλά μήπως κάτι δεν πάει καλά; Υπάρχει ένας τραμπουκισμός από τα ταμεία τον οποίο δεν ξέρω γιατί τον ανέχεται ο ελεύθερος επαγγελματίας. Δεν ξέρω αν μπορώ να φανταστώ τι θα συμβεί για τα παιδιά που βγαίνουν τώρα από την σχολή όταν η αγορά κινείται τόσο άσχημα. Πώς δηλαδή θα είναι τα πράγματα για την μετέπειτα καριέρα τους. Είχαμε πάει στην Biennale Αρχιτεκτονικής πέρσι στην Βενετία και έτυχε να πέσουμε σε μια ομάδα παιδιών από το Μετσόβιο στο οποίο φοιτούσα παλιότερα. Ήταν τριτοετείς. Και έτσι όπως συζητάγαμε κατάλαβα ότι πλέον δεν προσφέρουν στους νέους φοιτητές ευκαιρίες γνώσης όπως τις εκπαιδευτικές εκδρομές. Επίσης είναι περίεργο που οι νέοι φοιτητές δεν γνώριζαν για τους σύγχρονους αρχιτέκτονες-για τους παλιούς μας μαθαίνουν πολλά, ίσως υπερβολικά πολλά! Εμείς συνέχεια διαβάζαμε, ενημερωνόμαστε και μας έλεγαν το πόσο σημαντικό ήταν να βλέπουμε εικόνες. Τώρα υπάρχει βέβαια το ίντερνετ και οφείλεις να ξέρεις τα πάντα. Ένας αρχιτέκτονας πρέπει να έχει ερεθίσματα. Είναι σημαντικό να ξέρεις τις αναλογίες του τσιμέντου και πως να το φτιάξεις καλά αλλά δεν πρέπει να σταματάς εκεί πέρα. Πρέπει να έχεις συνεχώς ανοικτές τις κεραίες σου και να βλέπεις τις γίνεται.
Για να δείτε άλλα έργα τους πατήστε εδώ
Πηγή: lifo.gr
