Η κλιματική αλλαγή φαίνεται πως κάνει τα δέντρα να ρίχνουν τα φύλλα τους νωρίτερα, σύμφωνα με μία νέα ευρωπαϊκή έρευνα.
Η μελέτη αφενός δείχνει ότι τα δέντρα αποθηκεύουν λιγότερο άνθρακα από ό,τι είχαν ελπίσει οι επιστήμονες αφετέρου έρχεται σε σύγκρουση με την καθιερωμένη έως τώρα αντίληψη ότι η άνοδος της θερμοκρασίας καθυστερεί την έλευση του φθινοπώρου, άρα και την πτώση των φύλλων.
Τα δέντρα δεσμεύουν και αποθηκεύουν τεράστιες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα από τον αέρα, αποτελώντας έτσι έναν πολύτιμο σύμμαχο της ανθρωπότητας στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Η πρόωρη πτώση των φύλλων -στο μέτρο που σηματοδοτεί την πρόωρη έλευση του φθινοπώρου- σημαίνει ότι πολύ λιγότερος άνθρακας μπορεί να αποθηκευθεί στα δέντρα, από ό,τι είχε θεωρηθεί έως τώρα.
Οι επιστήμονες συνεχίζουν τις μελέτες για να κατανοήσουν πόσο μεγάλη είναι αυτή η επίπτωση, εκτιμούν πάντως ότι θα μπορούσε να φθάνει ακόμη και το ένα δισεκατομμύριο τόνους ετησίως, δηλαδή μεγαλύτερη ποσότητα άνθρακα από τις ετήσιες εκπομπές της Γερμανίας και σχεδόν το ένα δέκατο των παγκόσμιων ετήσιων εκπομπών, κάτι που μένει να επιβεβαιωθεί στο μέλλον.
Η νέα έρευνα, με επικεφαλής τον Κονσταντίν Τσόνερ της Πολυτεχνικής Σχολής ΕΤΗ της Ζυρίχης, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Science», σύμφωνα με τη «Γκάρντιαν» και το «New Scientist», εξέτασε περισσότερες από 430.000 παρατηρήσεις διάρκειας 67 ετών (1948-2015) για έξι διαφορετικά είδη δέντρων, όπως οι βελανιδιές, σε περίπου 3.800 τοποθεσίες της Ευρώπης, κυρίως της κεντρικής.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές από την Ελβετία και τη Γερμανία πραγματοποίησαν δύο εργαστηριακά πειράματα για να δουν τον ρόλο που παίζουν το διοξείδιο του άνθρακα και η ηλιακή ακτινοβολία στο πότε πέφτουν τα φύλλα του φθινοπώρου. Το πρώτο πείραμα συνέκρινε δέντρα εκτεθειμένα στα σημερινά επίπεδα ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα με δέντρα εκτεθειμένα σε διπλάσια ποσότητα CO2, ενώ το δεύτερο πείραμα μελέτησε την επίδραση της σκιάς στην πτώση των φύλλων.
Συνυπολογίζοντας τις παρατηρήσεις από τα ευρωπαϊκά δέντρα και από τα πειράματα, οι επιστήμονες εκτίμησαν -βάσει ενός νέου μαθηματικού μοντέλου που ανέπτυξαν- ότι έως το 2100, εάν τα επίπεδα διοξειδίου στην ατμόσφαιρα παραμείνουν υψηλά, τα φύλλα των δέντρων θα πέφτουν έως έξι μέρες νωρίτερα από ό,τι τώρα. Προηγούμενα μοντέλα είχαν προβλέψει το αντίθετο: Ότι το φθινόπωρο θα «πήγαινε» ολοένα πιο πίσω και ότι η πτώση των φύλλων στο τέλος του αιώνα θα συνέβαινε δύο έως τρεις εβδομάδες αργότερα σε σχέση με την εποχή μας.
«Το εύρημα-κλειδί είναι αυτή η τεράστια απόκλιση, αναφορικά με την έλευση του φθινοπώρου και την πτώση των φύλλων, ανάμεσα στο δικό μας και τα προηγούμενα μοντέλα», υπογράμμισε ο Τσόνερ, ο οποίος δήλωσε πεπεισμένος ότι η κλιματική αλλαγή και η άνοδος της θερμοκρασίας θα κάνουν τα φύλλα να είναι όλο και πιο παραγωγικά την άνοιξη και το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα να «βιάζονται» να πέσουν το φθινόπωρο.
«Αυτό που πιστεύουμε ότι συμβαίνει είναι πως τα φυτά έχουν ένα εσωτερικό όριο για το πόσο παραγωγικά μπορούν να είναι», εκτίμησε ο ίδιος. Οι ερευνητές παρομοίασαν αυτήν την κατάσταση με έναν άνθρωπο που έχει «σκάσει» από το φαϊ και δεν μπορεί να φάει άλλο.
«Επί δεκαετίες υποθέταμε ότι τα φύλλα του φθινοπώρου πέφτουν όλο και πιο αργά. Όμως, η νέα έρευνα δείχνει ότι όσο αυξάνεται η παραγωγικότητα των δέντρων τόσο στην πραγματικότητα τα φύλλα πέφτουν νωρίτερα», ανέφερε ο καθηγητής του ΕΤΗ Τόμας Κράουδερ.
Άλλες πρόσφατες μελέτες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι όταν τα δέντρα αναπτύσσονται ταχύτερα λόγω της κλιματικής αλλαγής, η διάρκεια της ζωής τους συντομεύει σημαντικά. Και για να θυμηθεί κανείς λίγη σχολική Βιολογία, η φωτοσύνθεση στα φύλλα μετατρέπει το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα σε μορφές άνθρακα, που το δέντρο μπορεί να αξιοποιήσει για να επιβιώσει και να αναπτυχθεί. Όταν το δέντρο δεν μπορεί πια να χρησιμοποιήσει αυτόν τον άνθρακα, σταματά να κρατά τα φύλλα του και τα ρίχνει.
