Τακτικισμοί και παζάρια στην Ισπανία για την κυβέρνηση

Πέφτει την Τρίτη η αυλαία των επαφών του βασιλιά με τους πολιτικούς αρχηγούς για την περίφημη εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Οι τακτικισμοί της περασμένης εβδομάδας συνεχίζονται με αμείωτη ένταση και κανείς πλέον δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την κατάληξη των συναντήσεων.

Σημειώνεται ότι εδώ και λίγες ημέρες ο βασιλιάς Φίλιππος Στ’ βλέπει για δεύτερη φορά τους πολιτικούς αρχηγούς, καθώς στον πρώτο γύρο επαφών δεν βγήκε αποτέλεσμα: ο Ραχόι πήγε «πάσο», ο Σάντσεθ των Σοσιαλιστών (PSOE) ήθελε πρώτα να πάρει ο Ραχόι την εντολή και ο Ιγκλέσιας των Podemos αιφνιδίασε τους πιθανούς πολιτικούς του συμμάχους προτού τον αιφνιδιάσουν εκείνοι: πρότεινε κυβέρνηση συνεργασίας (και μειοψηφίας) με το PSOE και την Ενωμένη Αριστερά (IU) της ισχνής κοινοβουλευτικής παρουσίας με τον Σάντσεθ πρόεδρο και τον ίδιο αντιπρόεδρο.

Ο μόνος που εμφανίστηκε πρόθυμος να διευκολύνει ακόμα και διά της αποχής ήταν ο Άλμπερτ Ριβέρα των Ciudadanos, το τέταρτο σε δύναμη κοινοβουλευτικό κόμμα.

Οι επαφές δεν κατέληξαν πουθενά, καθώς ο Ραχόι δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να πάρει μια εντολή που δύσκολα θα είχε αποτέλεσμα, παρά τις αλλεπάλληλες «προσφορές» προς τους Σοσιαλιστές.

Από την άλλη, οι τοπικοί ηγέτες του PSOE στη νέα συνάντησή τους το Σαββατοκύριακο, μίλησαν με ιδιαίτερα σκληρά λόγια για την πρόταση Ιγκλέσιας, η οποία όλο και περισσότεροι κατανοούν ότι παγιδεύει το Σοσιαλιστικό Κόμμα.

Ο βασιλιάς είδε τη Δευτέρα αρκετούς πολιτικούς αρχηγούς και την Τρίτη θα ολοκληρώσει με τον Σάντσεθ και τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό, Μαριάνο Ραχόι.

Το κλίμα μέσα στο οποίο γίνονται οι νέες επαφές είναι μάλλον χειρότερο από την προηγούμενη εβδομάδα: το Λαϊκό Κόμμα (ΡΡ) συγκλονίζεται από τα γνωστά σκάνδαλα διαφθοράς, καθώς έγιναν δεκάδες συλλήψεις στελεχών, ιδίως στη Βαλένθια.

Επιπλέον, το Σοσιαλιστικό Κόμμα αποφάσισε στη νέα του συνεδρίαση ότι παραμένει σε ετοιμότητα για να σχηματίσει κυβέρνηση, «εφόσον το ζητήσει ο βασιλιάς», χωρίς όμως αποκλεισμούς σε πιθανούς εταίρους.

Η απόφαση αυτή προκάλεσε τις αντιδράσεις των Podemos, καθώς, τo PSOE δεν επιθυμεί να αποκλείσει από ένα κυβερνητικό σχήμα τους Ciudadanos. Όμως ο ίδιος ο Ιγκλέσιας ξεκαθάρισε ότι δεν συζητά συνεργασία με το PSOE, εφόσον υπάρχουν στο σχήμα και οι Ciudadanos.

Ο Άλμπερτ Ριβέρα των Ciudadanos μετά τη συνάντησή του με τον βασιλιά έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στα κοινά που υπάρχουν μεταξύ Λαϊκού Κόμματος-PSOE και Ciudadanos, αφήνοντας πολλές αιχμές για το κατά πόσο ο οποιοσδήποτε θα μπορούσε να κάνει κυβέρνηση με τους Podemos.

Υπενθύμιζε τη ριζική και προγραμματική διαφωνία των μεγάλων κομμάτων με τη θέση των Podemos για δημοψήφισμα στην Καταλονία (και όχι μόνο στην Καταλονία), αλλά και τις ευρωπαϊκές αξίες τις οποίες –κατά την άποψη του- δεν ασπάζεται ο συνασπισμός γύρω από τον Ιγκλέσιας.

Χρησιμοποίησε μάλιστα ένα παράδειγμα με την Ελλάδα: «Εμείς θέλουμε η οικονομία μας να μοιάζει με της Δανίας και της Γερμανίας, όχι με της Ελλάδας και της Βενεζουέλας»…

Η στάση του Ραχόι ουσιαστικά θα καθορίσει ποιος θα λάβει τελικά την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. Αν ο Ραχόι επιμείνει στο «πάσο», προσδοκώντας ότι θα αποτύχουν οι άλλοι και εκείνος θα φανεί ως η μόνη εναλλακτική, τότε ο Σάντσεθ θα πάρει την εντολή και θα προσπαθήσει να βρει συμμάχους.

Τα «κουκιά» με δυσκολία βγαίνουν και στη δική του περίπτωση, αλλά οι προκλήσεις –ιδίως στην περίπτωση που αποφασίσει να διαπραγματευθεί με τους Podemos είναι τεράστιες. Στο θέμα της Καταλονίας χωρίζει κυριολεκτικά «άβυσσος» τα δύο κόμματα, ενώ οι όποιες συνταγματικές αλλαγές μπορεί να σκοντάψουν στην Γερουσία. Άλλωστε, ο Ραχόι δεν ξεχνά να υπενθυμίζει στους πάντες ότι ελέγχει απόλυτα τη Γερουσία.

Αλλά ακόμα και αν ο Σάντσεθ πάρει την εντολή, θα χρειαστούν εβδομάδες μέχρι να φτάσει στη Βουλή για τις προγραμματικές δηλώσεις και την ψήφο εμπιστοσύνης.

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, αλλά και πολλές άλλες χώρες, στην Ισπανία υπάρχουν δύο ευκαιρίες στη διαδικασία της ψήφου εμπιστοσύνης: στην πρώτη η κυβέρνηση ζητά την απόλυτη πλειοψηφία. Αν αποτύχει, επανέρχεται μετά από 48 ώρες για μια δεύτερη ευκαιρία σχετικής πλειοψηφίας.

Με τα σημερινά δεδομένα αυτό μπορεί να επιτευχθεί διά της αποχής κάποιου κόμματος από την β’ ψηφοφορία, ώστε να μην αθροίζονται αρκετά «κουκιά» κατά της κυβέρνησης. Κάπως έτσι εξελέγη ήδη ο σοσιαλιστής πρόεδρος της Βουλής Πάτσι Λόπεθ.

Για την ιστορία, ο βασιλιάς διατηρεί πάντα το δικαίωμα να προτείνει και ένα τρίτο πρόσωπο για την πρωθυπουργία. Το ζητούμενο για τον ίδιο είναι να ακούσει τους πάντες και να επιλέξει.

Απόστολος Ρουμπάνης